Co się psuje w kole dwumasowym i dlaczego? Sprawdzamy przyczyny!

Dlaczego koło dwumasowe się psuje? Co się zużywa w dwumasie i jakie są tego przyczyny? Problem jest rozbudowany, bo w grę wchodzi zarówno duży przebieg, jak i niewłaściwa eksploatacja auta czy błędy przy montażu nowej dwumasy. Często też usterki koła dwumasowego wynikają z niesprawności innych elementów silnika czy jego osprzętu.

Koło dwumasowe to element odpowiedzialny za tłumienie drgań w układzie napędowym i poprawę jego kultury pracy. Jako typowa część eksploatacyjna ulega ona stopniowemu zużyciu, ale zdarza się, że na skutek błędnej eksploatacji auta lub usterek innych podzespołów silnik, dochodzi do jej uszkodzenia. Przelewające wtryskiwacze albo niesprawna klapa gasząca, mogą generować ponadnormatywne drgania, które stopniowo uszkadzają „dwumasę”. Jej przeciążenia może powodować nawet niedoładowany akumulator czy niewłaściwy styl jazdy. Warto jednak podkreślić, że stukanie koła dwumasowego wcale nie oznacza, że jest ono już zniszczone (zobacz), ale jeśli przyczyna stukającej dwumasy nie zostanie wyeliminowana, koło zostanie w końcu uszkodzone. Specjaliści z Regeneruj.pl przekonują, że w zależności od usterki, koło dwumasowe można skutecznie naprawiać. Proces ten wymaga jednak specjalistycznego sprzętu i wiedzy, dlatego podejmują się go nieliczni. Postanowiliśmy razem z nimi pokazać Wam, co tak naprawdę psuje się w dwumasie i jakie są tego przyczyny.

Dlaczego koło dwumasowe się psuje?

Wbrew pozorom koło dwumasowe to dość rozbudowana konstrukcja. W przeciwieństwie do tradycyjnego koła zamachowego, dwumas ma szereg elementów pełniących określone funkcje, a sama jego budowa ulega zmianom i udoskonaleniom. Jest to efekt rozwoju silników spalinowych, które z jednej strony mają coraz większe moce jednostkowe i generują większy moment obrotowy (dzięki m.in. turbodoładowaniu), a z drugiej mają coraz mniej cylindrów. Większe wysilenie jednostek napędowych w połączeniu z trudnościami w ich wyważeniu, stanowią wyzwanie dla konstruktorów kół dwumasowych.

Zobacz: Jak jeździć, aby wydłużyć trwałość i żywotność koła dwumasowego?

W latach 90-tych przeciętny silnik 1,6 l generował moc 90-100 KM i 120-150 Nm momentu obrotowego. Obecnie motor 1.6 Turbo osiąga 150-280 KM i od 250 do 350 Nm. Na dodatek ten wysoki moment obrotowy uzyskiwany jest przy znacznie niższych obrotach, często tylko trochę wyższych niż biegu jałowego. A to sprawia, że koło dwumasowe pracuje pod bardzo dużym obciążeniem.

Usterki koła dwumasowego i ich przyczyny

Typowym elementem koła dwumasowego, który ulega zużyciu czy uszkodzeniu jest łożysko. W zależności od konstrukcji dwumasy, będzie to łożysko ślizgowe lub kulkowe. Uszkodzona panewka łożyska ślizgowego odpowiada za luzy boczne masy wtórnej względem pierwotnej. Z kolei zużyte łożysko kulkowe zdradza nie tylko jego nieosiowe położenie, ale i fakt, że często pozbawione jest ono łożyskujących je kulek. Do uszkodzenia łożysk dochodzi najczęściej na skutek nieosiowej pracy silnika ze skrzynią biegów, kiedy to można zaobserwować między nimi odchylenie kątowe.

Zużyte łożysko ślizgowe kwalifikuje dwumas do wymiany. Na szczęście koło można w takim przypadku skutecznie regenerować. 

Jest to efekt przede wszystkim niewłaściwego montażu skrzyni biegów. Problemem jest też luz na wałku zdawczym skrzyni biegów, przez który dochodzi do nierównomiernego obciążenia łożyska. To ostatnie może być także przeciążane na skutek wygiętego wału korbowego, a tym samym odchylenia koła dwumasowego od płaszczyzny pionowej.

Zobacz: Wymiana sprzęgła i koła dwumasowego w BMW 320d E90

Specyficznym uszkodzeniem koła dwumasowego jest zniszczenie łożyska igiełkowego, które podtrzymuje wałek sprzęgłowy (znane jest też jako łożysko pilotujące). Jego defekt najczęściej ma miejsce w trakcie montażu nowego koła dwumasowego. Na skutek błędów montażowych w trakcie zakładania skrzyni biegów, może nastąpić uszkodzenie łożyska. Problem najczęściej pojawia się w wyniku siłowego i nieprecyzyjnego montowania skrzyni biegów, czego efektem jest mechaniczne uszkodzenie łożyska igiełkowego.

Pęknięte sprężyny łukowe w kole dwumasowym

Za stukanie dwumasy najczęściej odpowiadają pęknięte sprężyny łukowe. Usterka może mieć różne przyczyny. Zazwyczaj jest to po prostu zużycie eksploatacyjne związane z dużym przebiegiem (200-300 tys. km). Ale zdarza się, że sprężyny ulegają szybszemu zniszczeniu na skutek jazdy przeładowanym samochodem albo drastycznym zwiększeniem mocy silnika (chiptuning). Zdarza się też, że smar w którym pracują sprężyny zostaje wypłukany poprzez olej silnikowy dostający się do kola poprzez zużyty uszczelniacz wału. W takim przypadku dochodzi do przeciążenia termicznego sprężyn, które pracując „na sucho” ulegają mechanicznemu zniszczeniu.

Na szczęście sprężyny można wymienić (choć wymaga to ogromnego doświadczenia), ale pod jednym warunkiem. Jeśli koło dwumasowe z uszkodzonymi sprężynami jest eksploatowane zbyt długo, to może się ono nie nadawać już do regeneracji.  Dzieje się tak dlatego, że w raz z upływem czasu uszkodzone sprężyny wyrabiają łoże, w którym pracują i przecierają powierzchnię masy pierwotnej i wtórnej.

Zobacz: Regeneracja koła dwumasowego – warto? Ile kosztuje i na czym polega?

W takim przypadku regeneracja koła nie jest możliwa. Są jednak nieliczne zakłady w Polsce, takie jak Regeneruj.pl, które w takim przypadku są w stanie zaproponować klientowi identyczne koło dwumasowe po regeneracji pochodzące z innego pojazdu z pełną gwarancją.

Tarcza zabierakowa i wkładka cierna

W kole dwumasowym uszkodzeniu może ulec też tarcza zabierakowa. Jej rolą jest przenoszenie momentu obrotowego od sprężyn do części wtórnej koła (skąd trafia on na sprzęgł). Tarcza zabierakowa jest zintegrowana z masą wtórną za pomocą nitów. W trakcie pracy koła dwumasowego, tarcza uderza w sprężyny łukowe dwumasy, przenosząc tym samym na nie moment obrotowy. W miarę upływu czasu dochodzi jednak do deformacji tarczy zabierakowej i koło wymaga albo wymiany na nowe, albo regeneracji.

Następnym elementem, który może wymagać wymiany w kole dwumasowym jest wkładka cierna zlokalizowana wewnątrz tarczy zabierakowej. Nie występuje ona w każdym kole, a jedynie w takich, w którym część wtórna mogłaby się odbijać od sprężyny w trakcie gaszenia silnika z uwagi na duże przeciążenia.

Jeżeli wkładka pracuje na biegu jałowym (co nie powinno mieć miejsca), bo silnik generuje nadmierne drgania, to poddawana jest ona ciągłej pracy, czego efektem jest jej stopienie. Jeśli do tego dojdzie, nastąpi zablokowanie części wtórnej względem pierwotnej. Tym samym zabraknie swobodnego ruchu między oboma elementami, co jest niezbędne do ograniczania  drgań w układzie napędowym.

Wieloklin koła dwumasowego

Nieco inaczej wygląda sprawa w kontekście kół dwumasowych stosowanych w samochodach z automatyczną skrzynią biegów. W przypadku np. przekładni dwusprzęgłowej S tronic/DSG z koncernu VAG, koło dwumasowe posiada wieloklin. Element ten występuje tylko w niektórych dwumasach przeznaczonych do wyłącznie do przekładni dwusprzęgłowych. Na skutek przesunięcia kątowego w układzie silnik-skrzynia biegów, dochodzi do ścinania wieloklinu, a tym samym pojawienia się luzów na kole dwumasowym.

Zobacz: Chiptuning a trwałość koła dwumasowego – o ile można podnieść moc silnika?

Dlatego wymiana koła dwumasowego bez wyeliminowania nieliniowości w układzie silnik-skrzynia, może doprowadzić w dość krótkim czasie do ponownego uszkodzenia wieloklinu dwumasy.

Podsumowanie

Większość powyższych usterek nie zamyka drogi do regeneracji koła. Mając odpowiednią wiedzę, narzędzia i części, można naprawić dwumasę zdając się na fachowców. Zawsze też można kupić nowe koło licząc się po prostu z tym, że będzie ono droższe. O ile? W wielu przypadkach nowe kolo dwumasowe kosztuje poza ASO ok. 2 tys. zł. Ale zdarza się, że do nieco mniej popularnych modeli bądź wersji silnikowych, dwumas kosztować będzie 3-4 tys. zł, a są i takie, które są wyceniane nawet na 8 tys. zł. Natomiast regeneracja koła dwumasowego to koszt 750-900 zł.

Każde koło dwumasowe z czasem ulega zużyciu. Wtedy trzeba rozważyć jego wymianę na nowe lub regenerowane. O tym jakie wybrać w konkretnym przypadku możesz podpytać naszych fachowców z Regeneruj.pl. Kontakt do nich znajdziesz tutaj lub pod numerem telefonu 532 323 222.

Artykuł powstał dzięki współpracy z polską firmą usługową zajmującą się profesjonalną regeneracją części samochodowych oraz sprzedażą nowych podzespołów samochodowych