Strefy niskiej emisji (LEZ), w Polsce znane jako Strefy Czystego Transportu, to obszary miejskie, w których wprowadzono ograniczenia dotyczące pojazdów spalinowych na podstawie ich poziomu emisji. Ich głównym celem jest poprawa jakości powietrza. Pierwsze takie strefy pojawiły się w Europie już 20 lat temu, a do 2025 roku liczba LEZ ma wzrosnąć do 507, co oznacza 58% więcej w porównaniu z czerwcem 2022 roku.
Każdy kraj ma własne przepisy regulujące funkcjonowanie stref niskiej emisji, co sprawia, że ich zasady różnią się w poszczególnych regionach. Strefy niskoemisyjne mają w założeniach przynosić liczne korzyści: zmniejszać emisję spalin, poprawiać jakość powietrza, redukować hałas oraz wspierać zdrowie mieszkańców i zrównoważoną mobilność. Decyzja o ich wprowadzeniu należy jednak do władz lokalnych, które określają również szczegółowe zasady działania takich stref. I choć część ekspertów podkreśla, że wiele badań wskazuje na brak celowości istnienia tych stref, bo nie przynoszą większych korzyści środowiskowych, to przed wizytą w danym mieście warto sprawdzić, czy obowiązuje tam strefa LEZ. Inaczej można mieć spore problemy.
Strefy niskoemisyjne w Polsce
W Polsce strefy niskiej emisji, znane jako „Strefy Czystego Transportu”, mogą być wprowadzane od drugiej połowy 2024 roku. Dostęp do takich stref będzie możliwy jedynie dla pojazdów spełniających określone normy emisji Euro, uzależnione od daty produkcji pojazdu. Warszawa jako pierwsze miasto w Polsce planuje wdrożyć taką strefę już 1 lipca 2024 roku.
Zgodnie z polskim prawem szczegóły funkcjonowania strefy ustala rada gminy, która decyduje o sposobie weryfikacji uprawnień do wjazdu. Oprócz ustawowych wyłączeń (np. dla pojazdów służb mundurowych czy osób niepełnosprawnych), gmina może wprowadzać dodatkowe wyjątki, np. dla pojazdów zabytkowych czy pomocy drogowej. Kontrola pojazdów będzie oparta na naklejkach, które można otrzymać za maksymalnie 5 zł i umieszczać w dolnym lewym rogu przedniej szyby.
Strefy czystego tranportu w innych krajach Europy
We Francji aż 15 miast wymaga naklejek Crit’air, które klasyfikują pojazdy pod względem emisji zanieczyszczeń. Są one konieczne w wyznaczonych strefach w określonych godzinach. Można je zamówić przez stronę certificat-air.gouv.fr. W Niemczech funkcjonuje 37 stref „Umweltzonen”. Wymagają one posiadania plakietki potwierdzającej klasę zanieczyszczeń pojazdu, dostępnej w urzędach i warsztatach. Brak plakietki skutkuje mandatem w wysokości 80 euro. Co ciekawe, część gmin wycofała się z tych stref (Zobacz: Niemieckie miasto wycofało zakaz wjazdu dla aut z silnikiem Diesla). W Austrii strefy ekologiczne ograniczają ruch głównie dla pojazdów ciężarowych. Obejmują autostradę A12 oraz wybrane regiony, takie jak Wiedeń czy Styrię. Naklejki ekologiczne można zamówić online.
W Wielkiej Brytanii największa strefa LEZ obejmuje niemal cały Londyn, a jej ścisłe centrum dodatkowo stanowi ultraniską strefę ULEZ. Mandaty za brak uprawnień zaczynają się od 500 funtów, a pojazdy muszą być zarejestrowane w systemie. W Hiszpanii od stycznia 2023 roku strefy LEZ wprowadzono w 149 miastach. W Barcelonie pojazdy muszą być wcześniej zarejestrowane, a opłaty wynoszą 7 euro. Dla niektórych aut dostęp ograniczono do 24 dni w roku. Włochy, choć nie mają typowych stref niskiej emisji, ustanowiły tzw. „strefy ograniczonego ruchu” (Zona Traffico Limitato) w historycznych centrach miast.
Strefy LEZ w całej Europie
Strefy niskiej emisji są coraz bardziej powszechne w Europie. W krajach takich jak Estonia, Luksemburg, Chorwacja, Cypr i Słowenia ich jeszcze nie wprowadzono, ale w większości państw są one istotnym elementem polityki ekologicznej. Planowanie podróży po Europie warto rozpocząć od sprawdzenia lokalnych przepisów dotyczących LEZ, aby uniknąć kar i dostosować się do obowiązujących regulacji.
Zobacz: Rząd zmusi gminy do wprowadzenia Stref Czystego Transportu
Dodaj komentarz