Dlaczego pęka pasek rozrządu? Czy można temu zapobiec?

Przyczyna zerwania paska rozrządu może nie wynikać tylko z jego wieku czy przebiegu. Wręcz przeciwnie. Powody mają najczęściej szerszy kontekst. Czy można zatem zapobiec zerwaniu się paska rozrządu? Na pewno można wydłużyć jego żywotność i trwałość.

Pasek rozrządu to element wchodzący w skład napędu układu rozrządu. Odpowiada za przenoszenie napędu z wału korbowego do wałka (wałków) rozrządu, sterujących pracą zaworów. Ma on kluczowy wpływ na właściwą pracą silnika, gdyż stanowi łącznik pomiędzy blokiem motoru, a jego głowicą. W momencie jego zerwania, praca silnika nie jest możliwa z uwagi na brak możliwości dostarczania do cylindrów mieszanki paliwowo-powietrznej oraz odprowadzania z nich gazów spalinowych. Co gorsza większość jednostek napędowych jest tak zaprojektowana, że ma tzw. kolizyjny rozrząd, zatem gdy pasek ulega zerwaniu, tłoki „spotykają” się z zaworami, doprowadzając do ich wzajemnego uszkodzenia. A to już oznacza bardzo drogą, często kompletnie nieopłacalną naprawę silnika, obejmującą szereg jego elementów. Ale co ma wpływ na to, że pasek pęka?

Pasek rozrządu – jak często zmieniać

Pierwszym czynnikiem zwiększającym ryzyko zerwania paska rozrządu jest oczywiście wiek paska oraz przebieg, który auto na nim zrobiło. O tym kiedy wymienić pasek rozrządu już pisaliśmy. W zależności od modelu silnika, inżynierowie szacują interwały jego wymiany na 60-120 tysięcy km. Są i takie paski, które zdaniem producenta wytrzymują przebiegi rzędu nawet 240 tysięcy km (np. w wielu modelach Forda), ale nie warto tych założeń kurczowo się trzymać, bowiem zużyty pasek nie sygnalizuje w żaden sposób, że zbliża się kres jego wytrzymałości. Dlatego warto skrócić interwał jego wymiany do maksymalnie 120 tys. km, a dla świętego spokoju nawet do 90 tys. km. W końcu pasek i zestaw napinaczy to w przypadku większości modeli aut relatywnie niedrogi zestaw części.

Wymiana paska rozrządu w naszym Peugeocie pokazała, jak wiele elementów na wpływ na jego trwałość. 

Do przedwczesnego zerwania się paska rozrządu może przyczynić się jego najbliższe „otoczenie”. Mowa przede wszystkim o rolkach prowadzących. Często zdarza się, że mechanicy wymieniają sam pasek rozrządu, pomijając na życzenie klienta, wymianę rolek i napinaczy. Pozwala to nie tylko zaoszczędzić na częściach, ale przede wszystkim na robociźnie. Wiele silników pozwala bowiem na relatywnie szybki montaż nowego paska rozrządu, bez potrzeby czasochłonnego demontażu obudowy i innych elementów napędu rozrządu (czy np. łap silnika, które mogą utrudniać dostęp do rozrządu). Są to jednak złudne oszczędności, bo zużyta rolka może doprowadzić np. do zsunięcia się paska z rolki z uwagi na wytarcie jej powierzchni.

Napinacz paska rozrządu z naszego Peugeota 406 1.8 16V 110 KM

Podobne efekty daje przeciąganie terminu wymiany napinacza paska rozrządu. Jeśli nie zapewnia on właściwego napięcia paskowi, ten może być albo za słabo naprężony, albo za mocno. Jeśli jego napięcie spada (a jest to powszechne zjawisko) to wzrasta ryzyko poślizgu paska. A to już nie są żarty. W takim przypadku może dojść do przeskoczenia paska na zębach koła, czego efektem może być kolizja tłoków z zaworami.

Pasek rozrządu a zużyty osprzęt silnika

Inne powody przedwczesnego zerwania paska rozrządu związane są ze zużyciem osprzętu silnika współpracującego z rozrządem. Trzeba bowiem pamiętać, że silnik i jego osprzęt to zespół naczyń połączonych. Dlatego np. usterka kompresora klimatyzacji także może przyczynić się do zerwania paska. Gdy kompresor zaczyna pracować ze zbyt dużym oporem albo wręcz przestaje się w końcu obracać, to powoduje on, że pasek kompresora zaczyna się przegrzewać. W rezultacie osłabia się jego konstrukcja, a tym samy trwałość. Jeśli pęknie, jego fragment może dostać się pod pasek rozrządu (w zależności od modelu auta) i go uszkodzić.

Swoje trzy grosze do zniszczenia paska rozrządu może także dorzucić pompa wody. W przypadku wielu aut, pompy napędzane są właśnie przez pasek rozrządu. Tak jest np. w naszym redakcyjnym Peugeocie 406 1.8 16V 110 KM. Z jednej strony luz na pompie może prowadzić do zsuwania się paska z pompy w czasie pracy sinika, a z drugiej, zatarcie i zablokowanie się pompy powoduje natychmiastowe zerwanie paska. Dlatego wymiana rozrządu powinna łączyć się też z wymianą pompy wody.

Alternator może mieć istotny wpływ na stan paska rozrządu. Jeśli wydaje z siebie stuki, jak najszybciej oddaj go na regenerację lub wymienić na nowy.

Nie bez znaczenia dla kondycji paska rozrządu jest też fakt, w jakim stanie jest alternator. W samochodzie pełni on teoretycznie rolę prądnicy ładującej akumulator. Ale jego zużycie czy usterka ma też wpływ na działanie rozrządu. Jednokierunkowe sprzęgło alternatora ulegając zużyciu powoduje powstawanie nagłych naprężeń paska. Odbija się to negatywnie na kondycji na paska, bo przyczynia się do szybkiego jego zużycia. Zużycie sprzęgła alternatora można jednak wykryć, bo wydaje ono wtedy charakterystyczne stuki. Jeśli dojdzie do zerwania paska alternatora, jego fragmenty mogą dostać się pod pasek rozrządu i go uszkodzić.

Pasek rozrządu zerwał się przez olej silnikowy?

Warto także mieć na uwadze, że przyczyny zerwania paska rozrządu mogą być bardziej trywialne. Zdarza się, że pod pasek dostanie się jakieś ciało obce, które może spowodować jego uszkodzenie. Pasek jest bowiem bardzo ciasno założony na koła zębate (napinacz utrzymuje to naprężenie) dlatego nawet niewielki ale twardy przedmiot może zerwać pasek.

Ale to nie koniec. Pasek rozrządu nie jest dostosowany do pracy z olejem. Ciecz ta ma negatywny wpływ na jego kondycję i przyspiesza jego zużycie. Co prawda są silniki, w których paski poruszają się w tzw. kąpieli olejowej (Ford, PSA), ale paski te są specjalnie do tego dostosowane. Z drugiej strony coraz więcej osób skarży się, że tego typu rozwiązanie stosowane w silniku 1.2 PureTech Peugeota i Citroena, jest wadliwe i problematyczne. Jeśli zatem w okolicy paska rozrządu dostrzegalne są wycieki oleju z silnika (np. spod dekla zaworów) to warto skontrolować, że olej nie dostał się do paska. Więcej na temat kiedy i jak wymienić pasek rozrządu piszemy w materiale przygotowanym w naszym zakładzie mechanicznym na przykładzie naszego Peugeota 406:

Zobacz: Wymiana rozrządu – kiedy wymienić pasek?