Systemowe gaszenie pożaru w samochodzie to rozwiązanie stosowane przede wszystkim w takich pojazdach jak auta rajdowe czy wyścigowe. Jak działa system automatycznego gaszenia auta? Który system wybrać dla swojego samochodu? Jakie wymagania stawia im FIA?
Pożar w samochodzie może przytrafić się każdemu. Szczególnie narażeni na niego są również kierowcy pojazdów sportowych, którzy biorą udział w rajdach czy wyścigach. Z tego powodu od lat trwają prace nad skutecznym systemem gaśniczym, który w zarodku zdławi każde źródło ognia w samochodzie i zapewni załodze odpowiednie bezpieczeństwo.
Systemy automatycznego gaszenia samochodu
Obecnie produkowane samochody są zbiorem wielu systemów i instalacji, które podczas pracy silnika emitują bardzo dużo energii cieplnej. Nie zawsze może być ona neutralizowana poprzez wentylację i układ chłodzenia pojazdu. Wysoka temperatura w kontakcie z łatwopalnymi elementami, np. śladowymi ilościami oleju – mogą w prosty sposób doprowadzić do zaprószenia ognia, a w konsekwencji do pożaru. Samochody przeznaczone do sportowej jazdy na odcinkach specjalnych czy torach wyścigowych, eksploatowane w trudnych warunkach, są szczególnie mocno narażone na ryzyko pożaru. Poza usterką techniczną, ogień może się w nich pojawić na skutek wypadku czy kolizji. Kierowca zapięty w rozbudowany układ pasów bezpieczeństwa, dodatkowo otoczony klatką bezpieczeństwa potrzebuje dłuższej chwili aby opuścić pojazd w razie wypadku. Właśnie dlatego tak ważne z punktu widzenia bezpieczeństwa, jest stosowanie systemów automatycznego gaszenia samochodów w pojazdach stricte wyczynowych.
Czym jest system gaśniczy?
System gaśniczy różni się od tradycyjnej gaśnicy ręcznej tym, że zamontowany jest na stałe w samochodzie i działa zero-jedynkowo. Aktywacja systemu, w momencie zagrożenia ogniem, powoduje opróżnienie całego środka gaśniczego poprzez układ dysz, połączonych ognioodpornymi przewodami z butlą. System gaśniczy działa tylko wewnątrz pojazdu, w komorze silnika i kabinie. Techniczne kwestie dotyczące systemów gaśniczych opisuje załącznik „J” do Międzynarodowego Kodeksu Sportowego FIA (Międzynarodowej Federacji Samochodowej). Dokument wyraźnie zaznacza, że wszystkie samochody wyczynowe muszą być wyposażone w profesjonalny system gaśniczy, zamontowany zgodnie z instrukcją producenta i zaleceniami FIA.
Rodzaje samochodowych systemów gaśniczych
Wyróżnia się dwa typy systemów gaśniczych:
- elektryczny
- mechaniczny.
Generalna zasada funkcjonowania obu tych systemów jest podobna. Różni je znacząco moment aktywacji i rozpoczęcia gaszenia. System mechaniczny uruchamiany jest poprzez pociągnięcie linki znajdującej się na konsoli samochodu. W przypadku systemu elektrycznego aktywacja ma miejsce po naciśnięciu przycisku obecnego na konsoli sterującej wewnątrz pojazdu.
Elementy składowe systemu gaśniczego
Każdy fabryczny system gaśniczy posiada zestaw elementów niezbędnych do jego prawidłowego montażu w pojeździe. W skład takiego zestawu wchodzi: kilka metrów metalowego przewodu, opaski mocujące, złącza, naklejki bezpieczeństwa, osłona ognioodporna na przewód, butla ze środkiem gaśniczym oraz konsola sterująca lub linka aktywująca system. Elementem różnicującym systemy między sobą jest liczba dysz rozpylających środek gaśniczy. Powinno być ich minimum trzy, jednak im więcej tym lepiej. W przypadku butli należy zawsze zwracać uwagę na materiał, z którego została wykonana i na jej pojemność. Każdy homologowany system posiada wyznaczone minimum środka gaśniczego określonego przez regulaminy poszczególnych zawodów. Na ilość środka gaśniczego należy patrzeć z dwóch perspektyw – bezpieczeństwa i wagi. Wraz z ilością środka, rośnie też poziom bezpieczeństwa oraz waga i odwrotnie. Jeżeli chodzi o kwestie materiału, z którego wykonana jest butla, wybór między stalą a aluminium determinuje troska o każdy kilogram masy samochodu. Właściciel decyduje czy lżejsza aluminiowa butla jest warta dopłaty.
Środki gaśnicze homologowane przez FIA
Standardy FIA regulują również listę środków gaśniczych, które mogą być używane w pojazdach rajdowych. Do grupy dozwolonych środków należą: AFFF, FX G-TEC, Viro 3, proszek lub inne środki homologowane przez FIA. Przykładowo systemy gaśnicze firmy Sparco napełniane są środkiem FE-36, czyli gazem mającym zastąpić Halon 1211 w sprzęcie gaśniczym. FE-36 został stworzony tak, aby osiągać wymagane stężenie i ugasić pożar w ciągu 10 sekund! Dla porównania gazy obojętne i tradycyjny dwutlenek węgla ulatniają się do pomieszczenia w czasie sześciokrotnie dłuższym. Gazem zbliżonym do FE-36 wypełniane są systemy gaśnicze Sabelta, gdzie środek gaśniczy nosi nazwę SabGas.
Wszystkie butle gaśnic muszą być zamontowane we właściwy sposób w kabinie pojazdu, a materiał mocujący musi zachowywać swoje właściwości w temperaturze od – 15°C do 80°C. Ważne, aby kierowca (oraz pilot, jeśli jest obecny) był w stanie, siedząc w fotelu z zapiętymi pasami, uruchomić ręcznie system gaśniczy. Wymagane jest również umieszczenie zewnętrznego włącznika systemu, połączonego z głównym wyłącznikiem prądu. Taki włącznik musi być odpowiednio oznaczony czerwoną literą „E”, umiejscowioną wewnątrz białego koła o średnicy minimum 10 cm w czerwonej obwódce. Ponadto, system gaśniczy musi działać we wszystkich pozycjach, ponieważ samochód rajdowy jest narażony na dachowanie. Wyloty systemu muszą być dopasowane do środka gaśniczego i zamontowane w taki sposób, aby nie były skierowane bezpośrednio w kierunku głów członków załogi. System gaśniczy musi być przede wszystkim bezpieczny sam w sobie.
Ręczne gaśnice samochodowe w samochodach rajdowych
Samochody biorące udział w rajdach muszą być dodatkowo wyposażone w jedną lub dwie gaśnice ręczne, umieszczone w łatwo dostępnym dla kierowcy i pilota miejscu. Przy czym minimalna ilość środka gaśniczego w pojazdach rajdowych nie może być mniejsza niż 2 kg. Podobnie jak w przypadku systemu, gaśnice ręczne muszą być odpowiednio zamontowane, oznakowane i zabezpieczone. Środki gaśnicze, materiały konstrukcyjne i mocowanie butli są takie same, jak w przypadku systemu gaśniczego. – Warto pamiętać, że po roku od daty produkcji należy dokonać przeglądu gaśnicy w zakładzie serwisowym, a po 5 latach naprawy – czyli między innymi wymiany środka gaśniczego – mówi Agnieszka Otfinowska z KZWM Ogniochron S.A. – Ręczna gaśnica jako podstawowe narzędzie ochrony przeciwpożarowej może okazać się nieoceniona w przypadku gaszenia ognia na zewnątrz samochodu, np. płonącej opony – dodaje ekspert.
Materiał został opracowany przez ekspertów z firmy OGNIOCHRON
Dodaj komentarz