Uszkodzony termostat – jakie daje objawy?

Jak poznać, że termostat nie działa? Objawy są dwuznaczne bo albo silnik przegrzewa się, albo wręcz przeciwnie nie nabiera temperatury, jest niedogrzany. Skutki jazdy z niesprawnym termostatem mogą być poważne – przepalona uszczelka pod głowicą czy nawet zatarty silnik to jedne z najgorszych. Ale objawy uszkodzonego termostatu można mylnie przypisać innym awariom.

Termostat to urządzenie mające na celu regulować tzw. duży i mały obieg płynu chłodzącego w silniku. W ten sposób zachodzi regulacja temperatury silnika. Choć jest niepozorny, a swoim kształtem przypomina grzybek, jest bardzo ważny z punktu widzenia właściwego działania silnika. Pełni rolę zaworu regulującego przepływ cieczy chłodzącej w silniku, dopasowując ten przepływ do stopnia nagrzania silnika. Bowiem zarówno jazda ze zbyt rozgrzanym, jak i ze zbyt zimnym silnikiem jest niekorzystna dla jednostki napędowej.

Termostat – funkcja i działanie

Gdy silnik jest uruchamiany po dłuższym postoju, jego niska temperatura sprawia, że zimny jest także olej silnikowy. To sprawia, że właściwości smarne oleju są słabe i silnik ulega większemu zużyciu z uwagi na większe tarcie. Także elementy konstrukcyjne motoru jak np. pierścienie nie uzyskują w zbyt niskiej temperaturze swoich właściwych parametrów i kształtów, co przyczynia się do ich nierównomiernego zużycia.

Dlatego inżynierowie celowo wymyślili mały i duży obieg płynu chłodzącego, aby przyspieszyć poziom nagrzewania się silnika. W początkowej fazie nagrzewania się płynu chłodzącego, nie jest on kierowany do chłodnicy, aby nie ulegał on niepotrzebnemu schładzaniu. Dopiero gdy temperatura płynu osiągnie poziom ok. 95° C, termostat otwiera duży obieg.

Zobacz: Zmatowiałe reflektory – polerowanie czy wymiana na nowe?

Gdy termostat jest „otwarty”, płyn chłodniczy trafia do dłuższego obiegu obejmującego chłodnicę płynu. Tym samym ograniczeniu ulega proces nagrzewania się też silnika, co zabezpiecza go przed przegrzaniem. Gdyby temperatura płynu spadła za bardzo, termostat ponownie zamknie się, uruchamiając krótki obieg cieczy chłodzącej.

Po czym poznać, że termostat nie działa?

Problemy zaczynają się, gdy termostat przestanie działać. Wtedy dochodzi do jednego z dwóch antagonistycznych zjawisk. Albo silnik przegrzewa się a temperatura cieczy chłodzącej jest nienaturalnie wysoka mimo działającego wentylatora, albo motor nie rozgrzewa się i ma niską temperaturę nawet po dłuższej jeździe. Paradoksalnie, oba przypadki są niebezpieczne dla silnika, chociaż w krótszej perspektywie czasowej, gorsza sytuacja dotyczy sytuacji, gdy ulega on przegrzewaniu.

Wskaźnik tzw. temperatury silnika to tak naprawdę wskaźnik temperatury płynu chłodzącego. Gdy wyraźnie przekracza ona standardowe 90° oznacza to problemy w układzie chłodzenia silnika. Czasem banalne, ale często poważne. Awaria termostatu jest tania w naprawie, ale może doprowadzić do poważnych zniszczeń.

Przegrzewanie się silnika może mieć wiele przyczyn (opisujemy je w osobnym artykule). Jeśli wina leży po stronie termostatu to znaczy, że zablokował się on w pozycji zamkniętej i nie chce otworzyć dużego obiegu cieczy chłodzącej (obejmującego chłodnicę). Jeśli poziom płynu chłodniczego jest w normie, na korku wlewu oleju nie ma jasnej mazi, silnik nie dymi nie biało, a wentylator działa, to znaczy że prawdopodobnie wina leży po stronie termostatu. Można to dodatkowo sprawdzić, oceniając temperaturę przewodu doprowadzającego płyn do chodnicy. Jeśli na rozgrzanym silniku (płynie chłodzącym) jest on zimny to znaczy, że termostat nie otworzył dużego obiegu cieczy chłodzącej.

Zobacz: Preparat do naprawy silnika XADO – sprawdzamy działanie i zastosowanie

Uszkodzony termostat może dawać jednak zupełnie przeciwne objawy. O zużytym termostacie świadczyć bowiem może też zbyt niska temperatura silnika (płynu chłodzącego) nawet po dłuższej jeździe. Sugeruje to, że termostat zablokował się w pozycji otwartej i kieruje płyn chłodniczy do schłodzenia w chłodnicy. W rezultacie płyn nie będzie w stanie się nagrzewać do roboczej temperatury (w zależności od auta jest to ok. 90° C). To także niebezpieczna sytuacja, bo zimny płyn chłodniczy to m.in. zimny olej i niedogrzane elementy silnika. A to rodzi poważne niebezpieczeństwo dla silnika i dla jego osprzętu.

Skutki jazdy z popsutym termostatem

Skutki jazdy z popsutym termostatem to obszerny temat. Wszystko zależy bowiem od tego, w jakiej pozycji zablokował się termostat. Jeśli silnik będzie się przez niego przegrzewał, to doprowadzi on do zupełnie innych usterek niż gdyby termostat nie pozwalał silnikowi osiągnąć temperatury roboczej. O tym czym grozi jazda z popsutym termostatem pisaliśmy w osobnym materiale.

Jeśli szukasz termostatu, czujników, wentylatora albo innych części w dobrej cenie, do tego oryginalnych bądź tzw. oryginalnych zamienników, to przeczytaj poniższy artykuł, który pomoże Ci znaleźć części dopasowane do Twojego samochodu w sensownej cenie:

Zobacz: Dobre zamienniki i oryginalne części samochodowe – gdzie kupić?